HOE WEL IN HUN VEL VOELEN MANTELZORGERS VAN OUDEREN ZICH EN WELKE FACTOREN DRAGEN HIERTOE BIJ? Onderzoek naar het subjectief welzijn van mantelzorgers van ouderen die in een woonzorgcentrum verblijven en de factoren die hieraan gerelateerd zijn.

Vansteelant Lotte, 2022
Ouder worden gaat gepaard met een hogere afhankelijkheid, zorgnood en bijgevolg ook hogere gezondheidszorguitgaven. Om deze kosten te kunnen beheersen wordt de laatste jaren de focus verlegd naar meer zelfzorg en zorg die wordt gedragen door niet-professionele zorgverleners, de zogenaamde mantelzorgers. Het zijn familieleden, vrienden of kennissen, die langdurig, hulp of zorg aanbieden, zonder dat ze daar een vergoeding voor in de plaats krijgen. Onderzoek heeft aangetoond dat de rol van mantelzorger opnemen veel voldoening kan geven, maar dat de fysieke en psychische impact ervan niet te onderschatten valt. Wanneer thuis wonen niet meer gaat, omwille van fysieke of mentale achteruitgang en de oudere permanent in het woonzorgcentrum (WZC) gaat verblijven, worden heel wat taken door het WZC overgenomen. De rol van de mantelzorger verandert, wat een invloed kan hebben op hun subjectief welzijn. Deze studie heeft als doel te bepalen hoe gelukkig mantelzorgers, van ouderen die in een WZC verblijven, zijn en te achterhalen welke kenmerken en eigenschappen van de mantelzorger en zorgvrager, hierop een invloed uitoefenen. De mantelzorgers werden via een online vragenlijst bevraagd en de antwoorden werden met behulp van lineaire regressie, statistisch geanalyseerd. Het subjectief welbevinden werd in kaart gebracht aan de hand van vier variabelen: Personal Wellbeing Index (1), Cantril ladder (2), positief affect (3) en negatief affect (4). In de steekproef van dit onderzoek (116 volledig ingevulde vragenlijsten) bedroeg het subjectief welzijn van de mantelzorgers gemiddeld 7,4/10. Het hebben van financiële problemen bij het uitvoeren van de zorgtaken, verlaagt het subjectief welzijn van de mantelzorger. Hetzelfde effect wordt gezien wanneer een mantelzorger te kampen heeft met geestelijke problemen zoals stress en angst. Wat betreft de vrijetijdsbesteding, hebben tuinieren en de huisdieren verzorgen, alsook creatieve bezigheden, een positief effect op het subjectief welzijn. De tevredenheid van de mantelzorger voor het WZC waar de naaste verblijft, blijkt uit het onderzoek een belangrijke parameter te zijn. Er wordt een positief effect gezien op het subjectief welzijn voor elk van de onderzochte variabelen. Aangezien mantelzorg de laatste jaren wordt beschouwd als dé hoeksteen van langdurige zorg, is het van belang om mantelzorgers voldoende te ondersteunen. De tevredenheid over het WZC is een belangrijk aandachtspunt waarop de woonzorgcentra, maar ook de mantelzorgorganisaties kunnen inzetten, om blijvend op de mantelzorgers te kunnen rekenen. Deze studie biedt ruimte voor toekomstig onderzoek, waaronder nagaan of deze bevindingen bevestigd kunnen worden in een grotere studie, alsook om de impact van nationaliteit en cultuur op het subjectief welzijn van mantelzorgers van ouderen in het WZC, in kaart te brengen.

Promotor Lieven Annemans
Opleiding Management en Beleid van de Gezondheidszorg
Kernwoorden mantelzorger woonzorgcentrum subjectief welbevinden ouderen