Ongetrainde luisteraars uit de omgeving van kinderen met een gespleten lip en verhemelte horen een verbetering in de spraak na logopedische therapie. Gewoonlijk beoordelen logopedisten de spraak van kinderen met een gespleten lip en verhemelte. Logopedisten zijn hiervoor opgeleid en hebben concrete ervaring uit de praktijk hoe ze de spraak van kinderen kunnen beoordelen. Dit masterproefonderzoek toont aan dat personen zonder opleiding logopedie, meer bepaald personen zonder enige training of voorkennis rond deze aandoening, ook een verbetering in de spraak bij kinderen met een gespleten lip en verhemelte kunnen horen na logopedische therapie. De luisteraars in dit masterproefonderzoek beoordeelden audiofragmenten via een online platform in hun eigen thuisomgeving. De audiofragmenten waren opnames van de spraak van kinderen met een gespleten lip en verhemelte opgenomen in het kader van een eerder onderzoek. De helft van de audiofragmenten was van voor de gevolgde logopedische therapie en de andere helft van na de gevolgde logopedische therapie. Deze werden willekeurig aangeboden. De luisteraars wisten niet dat de audiofragmenten van kinderen met een gesleten lip en verhemelte waren. Er werd aangeraden om een hoofdtelefoon te dragen en in een rustige omgeving te zitten tijdens het luisteren. De luisteraars beoordeelden verschillende kenmerken van de spraak op een schaal van 0 tot en met 100. De kenmerken die de luisteraars beoordeelden komen uit het protocol “Nederlandstalig Cleft Audit Protocol for Speech–Augmented” (CAPS-A-NL) (Bruneel, 2019) en het onderzoek van Brunnegård et al. (2009): - Spraakverstaanbaarheid = De mate dat de spraak van het kind verstaanbaar is voor een onbekende persoon. - Spraakaanvaardbaarheid = De mate dat de spraak van het kind de aandacht trekt, ongeacht de communicatieve boodschap. - Hypernasaliteit = Het kind spreekt door de neus. Er is een te veel aan lucht dat door de neus gaat tijdens het spreken. - Hyponasaliteit = Het kind klinkt verkouden. De lucht passeert niet langs de neus tijdens het spreken - Nasale luchtstroomstoornissen = Het kind praat terwijl er pufjes van lucht door de neus lijken te komen - Articulatie = Het kind ervaart moeilijkheden in de uitspraak van klanken (klinkers en/of medeklinkers), verschillend van de overige moeilijkheden - Nood aan logopedische therapie = Heeft het kind logopedische therapie nodig voor de eventuele spraakproblemen? De luisteraars merkten een verbetering op in de spraak, maar niet voor alle aparte kenmerken van de spraak. Voor de kenmerken spraakverstaanbaarheid, spraakaanvaardbaarheid, nasale luchtstroomstoornissen en articulatie hoorden de luisteraars een verbetering na de logopedische therapie. Voor de kenmerken hypernasaliteit en hyponasaliteit hoorden de luisteraars geen verschil. Deze resultaten zijn in overeenstemming met de beoordelingen van ervaren logopedisten uit het onderzoek van Alighieri et al. (2020) waarin dezelfde spraakstalen beoordeeld werden door ervaren logopedisten met andere beoordelingsschalen. Net als ervaren logopedisten kunnen ongetrainde luisteraars een verbetering in de spraak waarnemen. Dit onderzoek toont een meerwaarde voor in de klinische praktijk. Ongetrainde luisteraars kunnen gebruikt worden om de spraak van kinderen met een gespleten lip en verhemelte te evalueren nadat ze logopedische therapie gevolgd hebben. Zo kunnen ze samen met de logopedist beoordelen of er een verbetering te horen is in de spraak en het verdere verloop van de therapie bekijken. Deze beoordelingen vullen elkaar aan en het verhoogt de betrokkenheid van de ongetrainde luisteraars.