Kwaliteit van vrijheidsbeperkende middelen bij een geriatrische doelgroep binnen algemene ziekenhuizen

Lommelen Dana, 2022
Aangezien personen verblijvend in algemene ziekenhuizen kans lopen op het verkrijgen van een vrijheidsbeperkende middel, is het belangrijk om een algemeen beeld te schetsen over dit fenomeen en de kwaliteit ervan. In verscheidene studies werden de negatieve gevolgen van deze handeling al aangetoond, zowel bij de patiënt als bij de zorgmedewerker. Dit is in strijd met de mensen- en patiëntenrechten. Daarnaast werd aangetoond dat vrijheidsbeperkende middelen leiden tot een langer ziekenhuisverblijf voor de patiënt. Complicaties en/of langer ziekenhuisverblijf gaan gepaard met hogere gezondheidszorgkosten. Een drijfveer voor zorginstellingen is om kwaliteitsvolle zorg te verlenen aan een zo laag mogelijke kost waardoor het gebruik van deze maatregelen eveneens tegenstrijdig is met de uitgangspunt van het gezondheidszorgbeleid. In dit onderzoek ligt de focus op de geriatrische patiënt aangezien oudere personen tot driemaal meer kans hebben op het verkrijgen van een vrijheidsbeperkend middel dan jongere personen. Een meervoudige case study werd opgezet om in beeld te brengen hoe Vlaamse algemene ziekenhuizen trachten om te gaan met dit fenomeen. Tien personen tewerkgesteld in acht verschillende algemene ziekenhuizen gevestigd in Vlaanderen, werden bevraagd aan de hand van een semigestructureerd interview. Desbetreffende personen hadden een functie in het verpleegkundig of middenkader waardoor zij over voldoende kennis omtrent vrijheidsbeperkende middelen beschikten. De houding alsook de praktijk en beleid van vrijheidsbeperkende middelen in desbetreffende instelling werden bevraagd. Hieruit resulteerde dat deze maatregelen toegepast op de geriatrische patiënt nog steeds een frequent fenomeen is. De zorgverleners hebben wel steeds meer aandacht voor de impact op de patiënt en op zichzelf. Hierdoor wordt steeds meer geopteerd om alternatieven te hanteren en vrijheidsbeperkende middelen enkel te gebruiken als laatste redmiddel. Om de kwaliteit van het toepassen van vrijheidsbeperkende middelen te beoordelen en te verhogen, worden al verschillende tools door de instellingen ingeschakeld. De tools betreffen afdelingscontrole, centrale eenheid waar vrijheidsbeperkende middelen worden gestockeerd, interactieve bijscholing, soorten werkgroepen rond vrijheidsbeperkende middelen en indicatorenanalyse. Elke tool draagt bij aan het verhogen van de kwaliteit van vrijheidsbeperkende middelen op een andere manier. Elke instelling haalde eveneens aan dat de wetgeving omtrent vrijheidsbeperkende middelen bij een geriatrische patiënt in algemene ziekenhuizen te beperkt is waardoor veel onduidelijkheden bestaan over dit fenomeen ten koste van de kwaliteit. Bijgevolg werd er geopteerd voor een algemene regelgeving omtrent vrijheidsbeperkende middelen betreffende een geriatrische ziekenhuispatiënt om dergelijke onduidelijkheden en tekortkomingen tegemoet te komen. Door deze behoeften van de algemene ziekenhuizen in te lossen, wordt tevens een aangenamere werkomgeving gecreëerd voor zorgverleners aangezien zij zo minder ethische dilemma’s ervaren.

Promotor Kaat De Pourcq
Opleiding Management en Beleid van de Gezondheidszorg
Kernwoorden kwaliteit Vrijheidsbeperkende middelen Geriatrie Algemene ziekenhuizen