Populariserende samenvatting: HELP! Wat te doen bij een uitgeslagen tand? Avulsie? Avulsie is een ernstig tandtrauma waarbij de tand volledig uit de tandkas is geslagen. De meest voorkomende oorzaken zijn vallen, sportongevallen en gevechten. De centrale bovensnijtanden zijn het vaakst getroffen en het komt meestal voor bij kinderen tussen zeven en negen jaar. Wat moet ik doen? Er moet zo snel mogelijk actie ondernomen worden, omdat dit heel belangrijk is voor de verdere genezing van de tand. Hoe sneller de tand terug wordt geplaatst, hoe groter de kans op genezing. 1. Positioneer de tand terug in zijn tandkas en ga daarna zo snel mogelijk naar de tandarts. Lukt dit niet? Bewaar de tand in melk of water en ga nu zo snel mogelijk naar de tandarts. Pas op! Neem enkel de tand vast aan de tandkroon en vermijd dus de wortel! 2. Indien dit nog nodig is, plaatst de tandarts de tand terug in zijn tandkas en fixeert hij de tand in die positie met een spalk. Dat is een metaaldraad gekleefd op de aangetaste tand en zijn buurtanden. De spalk blijft meestal een tiental dagen aanwezig in de mond. 3. Je tandarts geeft je nu verder uitleg over wanneer je op controle moet komen, hoe je best een goede mondhygiëne onderhoudt... Hoe zit dat nu met antibiotica? Bacteriële infecties kunnen het genezingsproces van een teruggeplaatste tand verstoren en eventueel leiden tot tandverlies. We willen dit ernstig gevolg vermijden. Een antibioticum is een geneesmiddel met een negatieve werking op bacteriën door ze te doden of hun werking te remmen. Toch blijft het tot op vandaag onduidelijk wat de rol is van antibiotica bij avulsie. Enerzijds zijn er wetenschappers die een positieve invloed zagen van antibiotica op de genezing bij dieren. Anderzijds vinden andere onderzoekers geen meerwaarde bij menselijke tanden. Een recente literatuurstudie uit 2022 concludeerde dat het toedienen van een antibioticum niet leidt tot een betere overleving en genezing van deze tanden, in vergelijking met tanden waarbij er geen antibioticum werd gebruikt. De studies waarop de literatuurstudie zich baseerde, hadden niet als hoofddoel om de invloed van antibiotica te onderzoeken, wat een beperking is. Vanwege bovenstaande onduidelijkheid en beperking, voerden twee studenten tandheelkunde een observationeel onderzoek hierover uit. De studie bestond uit 19 tanden verdeeld over 12 patiënten die behandeld werden in het UZ Gent of in een privépraktijk in Vlaanderen. Allerlei gegevens over de patiënt, de uitgeslagen tand, de behandeling, het eventuele antibioticumvoorschrift en de genezing doorheen de tijd werden verzameld via vragenlijsten. Na analyse van deze gegevens werd opnieuw geen duidelijk verband gevonden tussen het toedienen van een antibioticum en de genezing van de teruggeplaatste tanden. Gezien het beperkte aantal tanden dat werd onderzocht, zijn verder en meer grootschalige onderzoeken nodig om een besluit te vormen over de invloed van antibiotica in deze situatie. In de dagelijkse praktijk schrijven tandartsen frequent een antibioticum voor, terwijl er uit de literatuur dus eigenlijk geen duidelijk bewijs bestaat over de meerwaarde ervan. Dit is zeker niet onschuldig want een overmatig en onjuist gebruik van antibiotica zorgt voor een toenemende resistentie van bacteriën voor antibiotica. Dit betekent dat bacteriën niet langer gevoelig zijn voor het antibioticum omdat ze de kans krijgen zich hieraan aan te passen. Bijgevolg zijn infecties moeilijker te behandelen. Het leidt zelfs tot verhoogde sterftecijfers, langere ziekenhuisopnames en hogere gezondheidskosten voor de maatschappij. Maatschappelijke impact van het onderzoek: Vandaag de dag schrijven tandartsen frequent systemische antibiotica voor bij de replantatie van een geavulseerd gebitselement. Dit is niet onlogisch aangezien dat conform de behandelingsrichtlijn van the International Association of Dental Traumatology is. Niettemin is er in de beschikbare wetenschappelijke literatuur tot op heden geen significante associatie gevonden tussen het toedienen van systemische antibiotica en de overleving, parodontale en pulpale heling van gereplanteerde gebitselementen. (1) Het aanbevelen van antibiotica zonder sterk bewijs is niet onschuldig. Het overmatig en onoordeelkundig gebruik van antibiotica zorgt voor een toenemende antimicrobiële resistentie, wat een wereldwijd probleem is. Het heeft uitgebreide gevolgen zoals moeilijk behandelbare infecties, verhoogde mortaliteit en hogere kosten voor de maatschappij door de nood aan dure medicatie, langere ziekenhuisopnames en behandelingen. (2) Omwille van het bovenvermelde is er dringend behoefte aan kwalitatief onderzoek om het effect van systemische antibiotica in de behandeling van avulsie na te gaan. Daarom werd in deze masterthesis een observationeel onderzoek uitgevoerd met als doelstelling de invloed van systemische antibiotica na te gaan op de overleving, parodontale en pulpale heling van gereplanteerde gebitselementen. Dit leverde nieuwe data op, maar wel beperkt in aantal. Daarom werd geopteerd om deze gegevens, samen met de data uit de klinische studie van Müller et al. (2020), toe te voegen aan de dataset van de systematische review van Bourgeois et al. (2022). De vernieuwde meta-analyse gaf opnieuw een niet-significante associatie aan met betrekking tot de overleving, parodontale en pulpale heling. Het bewijsniveau van deze meta-analyse blijft laag, ondanks de toevoeging van nieuwe gegevens. Een belangrijke reden hiervoor is ongetwijfeld de beperkte omvang van de dataset uit de observationele studie. Niettemin kunnen deze gegevens een bijdrage leveren voor toekomstig onderzoek om de dataset verder aan te vullen. 1. Bourgeois J, Carvalho JC, De Bruyne M, Declerck D, Eloot A, Leroy R. Antibiotics at replantation of avulsed permanent teeth? A systematic review. The journal of evidence-based dental practice. 2022;22(2):101706. 2. Abushaheen MA, Muzaheed, Fatani AJ, Alosaimi M, Mansy W, George M, et al. Antimicrobial resistance, mechanisms and its clinical significance. Dis Mon. 2020;66(6):100971.