Tijdsconflicten bij chronisch zieke patiënten en hun ecosysteem

Van Droogenbroeck Nick, Zwaenepoel Anke, 2023
Met deze masterproef wordt geprobeerd om veel voorkomende tijdsconflicten binnen het sociaal ecologisch systeem van een chronisch zieke patiënt in kaart te brengen. Met het begrip sociaal ecologisch systeem, ook wel ecosysteem genoemd, wordt de directe en indirecte sociale omgeving van de patiënt bedoeld. Deze omgeving bestaat uit mensen en organisaties rondom de patiënt. Dat kan gaan over familie en vrienden, maar ook artsen, zorgverleners, werkgevers en collega’s kunnen tot dit systeem behoren. Daarnaast verwijst de term tijdsconflict naar de uitdagingen die ontstaan bij de indeling van de eigen tijd en de afstemming met andere verplichtingen omtrent de chronische ziekte. Deze tijdsconflicten kunnen een behoorlijke impact uitoefenen op het welzijn en de kwaliteit van leven van chronisch zieke patiënten. Het omgaan met deze conflicten noodzaakt een zorgvuldige planning, communicatie en herschikking van de persoonlijke prioriteiten. Chronisch zieke patiënten komen op regelmatige basis in contact met een of andere vorm van zorgverlening en dienen dit steeds in te plannen in hun persoonlijke agenda. In veel gevallen hebben deze zorggerelateerde activiteiten niet enkel betrekking op de patiënt zelf, maar ook op de directe en indirecte omgeving van de betrokkene. Zo kan het zijn dat de partner of naaste van de patiënt verlof moet aanvragen op het werk om aanwezig te zijn bij een belangrijke consultatie. Soms moet er een oplossing gezocht worden voor de kinderen die thuis zijn of van school gehaald moeten worden. Het is ook mogelijk dat de patiënt zelf steeds de werkgever moet aanspreken om een uitzondering te maken zodat hij of zij aanwezig kan zijn op de consultatie in het ziekenhuis. Het uitzetten van frequente tijdsconflicten gebeurde door het afnemen van interviews bij patiënten met een chronische ziekte tussen 18 en 65 jaar die nog actief zijn op de arbeidsmarkt. Hierbij werden hun ervaringen met tijdsconflicten bevraagd en werd dieper ingegaan op de beleving en hoe zij hiermee omgaan. Tijdsconflicten kunnen bij iedere patiënt die regelmatig in contact komt met zorgverlening optreden, maar telkens anders ervaren worden. Uit deze interviews kwamen heel wat positieve aspecten naar boven op vlak van tijdsindeling tussen zorgorganisaties, patiënten en hun ecosysteem. Toch blijkt dat er op bepaalde vlakken ruimte voor verbetering is. Er werd regelmatig aangegeven dat zorginstellingen niet altijd rekening houden met de persoonlijke agenda van de patiënt. Afspraken werden bijvoorbeeld vastgelegd zonder overleg. Verder kwam naar boven dat heel wat randzaken zoals de oplopende wachttijden voor een consultatie, het invullen van het papierwerk voor onder andere het ziekenfonds en de verplaatsing naar het ziekenhuis een grote invloed hebben op de tijdsbesteding van de chronisch zieke patiënt. Het belang van een sociaal netwerk om bepaalde zaken op te vangen werd ook verschillende keren aangehaald.

Promotor Melissa De Regge
Opleiding Management en Beleid van de Gezondheidszorg
Kernwoorden Chronische ziekte tijdsconflicten ecosysteem temporele schema's intersubjectiviteit temporele schema’s