Overwegingen om te kiezen voor de positie van hoofdverpleegkundige: een kwalitatieve onderzoeksbenadering

Demeyer Frederik, 2023
Eén van ons? Verpleegkundigen schuiven hun eigen leider naar voor! Uit recent onderzoek over de overwegingen van verpleegkundigen om hoofdverpleegkundige te worden blijkt dat verpleegkundigen beginnen na te denken over een leidinggevende functie doordat voornamelijk collega-verpleegkundigen zeggen dat ze een goede hoofdverpleegkundige zouden zijn. Deze aanmoedigingen lijken een belangrijke rol te spelen in het overwegingsproces. Enkele dynamieken tekenen zich af: Ten eerste worden verpleegkundigen aangemoedigd door dezelfde personen waar ze later leidinggevende van zullen worden. Ten tweede zorgen deze aanmoedigingen voor druk: er worden binnen de groep verwachtingen gecreëerd waaraan de nieuwe leiders moeten voldoen. De kandidaat-hoofdverpleegkundigen ervaren schrik om niet aanvaard te worden door hun toekomstig team. Ten derde vinden ze het ook lastig om niet meer tot de groep te zullen behoren. Het lijkt alsof de groep zijn eigen leiders naar voren schuift door hen aan te moedigen en dat de nieuwe leiders uit schrik om niet aanvaard te worden, zullen doen wat de groep van hen verlangt. Hierdoor schikken de nieuwe leiders zich naar wat de groep wil en zullen de leiders dus mogelijks niet of minder kiezen voor radicale veranderingen, maar voor een verderzetting van wat er al was. Er gaat hierbij een grote druk uit van de groep zodat de leiders moeten passen binnen de huidige teamwerking. De kersverse hoofdverpleegkundigen worden hierdoor eerder leidinggevenden die tussen het team staan en die coachen en begeleiden belangrijk vinden, dan dat deze de hiërarchische positie volledig innemen. In het onderzoek valt op dat acceptatie door de groep belangrijker wordt beschouwd dan het aanzien door de status die gepaard gaat met deze nieuwe functie. De invloed van anderen blijft ook aanwezig in het verdere verloop van het overwegingsproces. Deze invloed kan positief werken op het zich bekwaam voelen om de job uit te voeren doordat de collega’s hun leidinggevende capaciteiten opmerken en benoemen. Maar deze invloed kan er ook voor zorgen dat ze zich net minder bekwaam voelen en extra druk creëren. Zo wordt leiding geven aan oudere verpleegkundigen als extra moeilijk aangevoeld. Op het definitieve beslissingsmoment gaan kandidaat-hoofdverpleegkundigen te rade bij belangrijke steunfiguren om de uiteindelijke knoop door te hakken. Dit kunnen collega’s zijn maar evengoed personen uit hun persoonlijke omgeving. Het is belangrijk dat het ziekenhuisbeleid voor kandidaat-hoofdverpleegkundigen een intern coaching traject voorziet om hun autonome motivatie te versterken en de invloed van de groep te verkleinen zodat ze gevormd worden tot leiders die daadkrachtige en autonome beslissingen durven nemen die afwijken van de geldende groepsnorm. Dit is nodig om verpleegkunde klaar te maken voor de toekomst.

Promotor Simon Malfait
Opleiding Management en Beleid van de Gezondheidszorg
Kernwoorden invloed, aanmoediging, verpleegkundigen, kiezen, hoofdverpleegkundige, beslissingsproces, job