Veiligheid en goede zorg zijn primordiaal in kinderopvang. Daarnaast zijn er veel individuele en maatschappelijke voordelen van participatie in kwalitatieve kinderopvang. Om deze kwaliteit en veiligheid te monitoren, borgen en verbeteren, kan een regelgevende instantie onder andere beroep doen op controleprogramma’s. In dit onderzoek wordt in kaart gebracht uit welke items een goed controlesysteem bestaat en hoe de inspectie idealiter aangepakt wordt. Dit wordt vergeleken met de Vlaamse zorginspectie voor de kinderopvang, er wordt gezocht naar verklaring van de gevonden verschillen tussen beiden om zo suggesties en aanbevelingen te doen. Hiervoor gebeurde een uitgebreide bronnenstudie van wetenschappelijke artikels, internationale aanbevelingen en standaarden, internationale inspectieverslagen en accreditatiesystemen, maar ook wettelijke kaders en regelgevingen. Deze data werd geanalyseerd en samengebracht tot één voorgesteld controleprogramma dat werd vergeleken met de Vlaamse inspectie. Er kan geconcludeerd worden dat, hoewel niet allemaal, relatief veel elementen uit het voorgestelde programma gecoverd zijn in de Vlaamse zorginspectie, op voorwaarde dat het pedagogisch beleid wordt meegenomen (door het MeMoQ-instrument af te nemen – wat niet standaard gebeurt) en de focus, naast structurele aspecten, zo ook op proceselementen komt. De aanpak van de inspectie toont echter wel verschillen met een voorgestelde inspectie. De grootste verklaringen hiervan vinden we in een gebrek aan middelen en capaciteit in de inspectie, hiaten in de opleiding van inspecteurs, de complexe organisatie van de sociale sector en de betrokken diensten in dit land, een gebrek aan samenwerking en communicatie ertussen en een te enge visie op kwaliteitscontrole die nog steeds teveel focust op compliance. De huidige inspectiesystemen laten slechts een beperkte diversificatie toe en werken te weinig vanuit risicoanalyses. Naar aanleiding van een parlementaire onderzoekscommissie in 2022 is er een duidelijke aanzet tot veranderingen – de zorginspectie is volop in transitie – maar er is nog steeds ruimte voor verbetering. De aanbevelingen uit dit onderzoek (zowel structurele en organisatorische ingrepen) kunnen suggesties zijn om de aanpak en de inhoud van de inspectie in kinderopvang te optimaliseren, wat kan bijdragen tot een kwalitatievere kinderopvang. Deze aanbevelingen handelen over effectiviteit van toezicht en handhaving, betere samenwerking tussen alle betrokken diensten, een duidelijke transparantie en communicatie over de inspectieresultaten, de rol van ouderparticipatie in inspectie, professionalisering van inspecteurs, het gebruik van technologische systemen, opportuniteiten van business intelligence, kwaliteitscontrole als cultuur en het koppelen van inspectie aan verbetertrajecten, het gediversifieerd werken vanuit risicoanalyse en het betrekken van lokale besturen bij de inspectie.