Maatschappelijke outreach De brooddozen van Vlaamse kinderen en jongeren zijn bijna actueler dan ooit. Ze staan hoog op de politieke agenda's, en groeiend onderzoek wijst op de relevantie van dit thema. Helaas is het al sinds 2022 een actuele kwestie. Zo kaartte Hannelore Goeman (Vooruit) tijdens een plenaire vergadering de problematiek aan. Terwijl de ene politicus de verantwoordelijkheid bij de ouders legde, wezen anderen naar het departement Welzijn of de lokale besturen. Een concrete oplossing vanuit de politiek lijkt nog even op zich te laten wachten (Actuele Vraag Over de Lege Brooddozen op Onze Scholen, Verslag Plenaire Vergadering, 2022). Vanwege deze knelpunten startte Enchanté vzw in 2022 het project 'Brooddoosnodig'. Als voornaamste reden voor actie gaven zij de alarmerende signalen vanuit het onderwijs over het stijgende aantal leerlingen dat met een lege of niet-voedzame brooddoos op school kwam. Het project hanteert de slogan: “Want leren valt zwaar op een lege maag,” en heeft als doel ervoor te zorgen dat er geen honger is in de klas, zodat elk kind gelijke onderwijskansen heeft. Daarnaast benadrukt Enchanté dat een gezonde maaltijd cruciaal is om de dag goed door te komen. Via duurzame en gerichte acties op maat van de school wil Enchanté een rol spelen in deze strijd. Deze masterproef onderzoekt wat deze acties bereiken: hebben ze een effect op het mentaal welzijn, de stress, het sociaal kapitaal en het voedingsgedrag van de leerlingen? Daarnaast wordt gekeken naar hoe de schoolactoren en leerlingen de interventie ervaren, met aandacht voor de ontvangen hoeveelheid en hun tevredenheid. Onze conclusie is dat er geen significante effecten zijn op de genoemde variabelen. Hoewel de scholen over het algemeen tevreden zijn met het 'Brooddoosnodig'-project, hebben ze behoefte aan meer financiële en logistieke ondersteuning voor een optimale uitvoering van de interventie. Dit houdt in dat ze liever verse en gezonde voeding zouden willen aanbieden. Zoals op de afbeelding te zien is, is dit echter niet altijd de realiteit. Afbeelding 1: Ontbijt op de Leerheide in Asse (Fien Vermeulen, z.d.) Recent onderzoek in 25 Vlaamse basisscholen toont bovendien aan dat het grootste probleem met de brooddozen niet zozeer de afwezigheid ervan is, maar dat ze vaak slecht en ongezond gevuld zijn. Het Vlaams Instituut Gezond Leven en de UGent rapporteerden dat één derde van de brooddozen geen enkel voedingsmiddel uit de voorkeurscategorie (d.i. volkoren of bruinbrood) bevatte. Slechts 19,2% van de kinderen had een portie groenten mee, 4,3% een portie fruit, en in totaal had 12,6% van de kinderen een zeer gezonde brooddoos. Algemeen werd gevonden dat 0,3% met een lege brooddoos naar school kwam en dat 9% van de leerlingen voedselonzekerheid ervaarde (Van Lippevelde et al., 2024). Op basis van dit onderzoek en onze resultaten bevelen wij aan dat Enchanté en de politiek in zijn geheel extra inspanningen verrichten om gezonde en voedzame voeding financieel en logistiek beter toegankelijk te maken voor leerlingen op school. Referenties: Actuele vraag over de lege brooddozen op onze scholen (Verslag plenaire vergadering). (2022, 26 januari). www.vlaamsparlement.be. https://www.vlaamsparlement.be/nl/parlementair-werk/plenaire_x0002_vergaderingen/1594232/verslag/1598265 Enchanté VZW. (2024, 29 februari). Wat er in je brooddoos zit, is van lerensbelang. enchantévzw.be. https://enchantevzw.be/nl/nieuws/wat-er-in-je-brooddoos-zit_x0002_is-van-lerensbelang/ Fien Vermeulen. (z.d.). Ontbijt Asse De Leerheide. Van Lippevelde, W., Van de Sompel, D., Van Dijck, A.-S., Oostenbach, L., Plaete, J., Prof. Dr. Liselot Hudders, Prof. Dr. Benedicte Deforche, Prof. Dr. Lukar Thornton, Katrien Verbeke, Naomi Dries, Amber Bovijn, Evelyn Fonderie, Nele Claes, Jacintha Cornelis, Jolien Pillu, Alice Steyaert, Febe Dauwe, Olivia Hoskens, & Manou van der Kruisen. (2024). Onderzoek naar de samenstelling van de brooddozen in het basisonderwijs. https://www.gezondleven.be/files/Gezonde-gasten/Rapport_x0002_UGent-naar-inhoud-brooddozen.pdf