Lezen en mentaal welzijn van adolescenten: de rol van de leesomgeving thuis

Van Beveren Charlotte, 2023
In onze samenleving groeit de bezorgdheid over mentale gezondheidsproblemen bij jongeren. Recente bevindingen wijzen op een toename van mentale klachten, vooral in de nasleep van de COVID-19-pandemie. Het rapport bevestigt dat jongeren vaker mentale en fysieke klachten rapporteren, zoals slaapproblemen, zenuwachtigheid en hoofd- of rugpijn. Terwijl lezen traditioneel wordt gezien als een verrijkende activiteit die kan bijdragen aan mentaal welzijn, onderzoekt deze studie of de hoeveelheid boeken in de thuisomgeving daadwerkelijk invloed heeft op de mentale gezondheid van adolescenten. Deze masterproef maakt gebruik van gegevens uit de Health Behaviour in School-aged Children (HBSC) studie van 2021-2022. Met behulp van een causaal model, de directed acyclic graph (DAG), hebben we rekening gehouden met verschillende factoren die deze relatie kunnen beïnvloeden, zoals de opleiding en het beroep van de ouders, en de sociaaleconomische status van het gezin. Ook met demografische factoren zoals de leeftijd en het geslacht wordt rekening gehouden. Opmerkelijk is dat onze resultaten aantonen dat meer boeken thuis niet noodzakelijkerwijs leiden tot een betere mentale welzijnsscore. Integendeel, we vonden een erg kleine, maar significante negatieve correlatie tussen het aantal boeken thuis en het mentaal welzijn van adolescenten. Dit wijst op een geringe rol van het aantal boeken op mentaal welzijn bij jongeren en suggereert dat niet de kwantiteit, maar mogelijk de kwaliteit van de interactie met boeken en andere culturele activiteiten thuis belangrijker is voor het mentaal welzijn. Het is belangrijk om te benadrukken dat deze studie zich richtte op de positieve dimensie van mentaal welzijn. Andere dimensies van mentaal welzijn, zoals angst, stress en somatische klachten, zijn niet onderzocht maar zouden mogelijk andere resultaten kunnen laten zien. Toekomstig onderzoek zou deze andere dimensies van mentaal welzijn moeten bestuderen om een vollediger beeld te krijgen. Deze bevindingen zijn van groot belang voor ouders, opvoeders en beleidsmakers die streven naar het verbeteren van de mentale gezondheid van jongeren. Ze benadrukken dat het simpelweg beschikbaar stellen van boeken mogelijk niet voldoende is. De nadruk zou ook moeten liggen op het bevorderen van een omgeving waarin lezen wordt gestimuleerd en ondersteund. Deze studie draagt bij aan ons begrip van de complexe relaties tussen cultuur, opvoeding en mentale gezondheid en onderstreept het belang van gedetailleerd onderzoek naar de invloeden op het mentaal welzijn van jongeren. Dit kan leiden tot effectievere interventies die zijn afgestemd op de daadwerkelijke behoeften van adolescenten binnen onze samenleving.

Promotor Maxim Dierckens
Opleiding Gezondheidsbevordering
Kernwoorden adolescenten mentaal welzijn boeken leesomgeving thuis cultureel kapitaal