Kan de staande cone-beam CT gebruikt worden om de positionering van de reconstructieprothese van de distale femur te evalueren?

Van den Eeden Maaike, Vanhove Louise, 2023
In de behandeling van bepaalde tumoren, meer specifiek bottumoren, is het behouden van lichaamsdelen enorm belangrijk voor een goede levenskwaliteit van de patiënt. Daarom worden reconstructieprothesen gebruikt. Het plaatsen van deze prothesen is lastig in de praktijk. Niet veel mensen hebben ze nodig en de operatie is zeer specialistisch. Er is geen wereldwijde overeenkomst over de beste manier om deze prothesen goed te positioneren. Als ze niet goed geplaatst worden, kan dat leiden tot pijn, het falen van de prothese en revisiechirurgie. Vooral de rotationele plaatsing is momenteel een grote uitdaging. Deze studie probeert een manier te ontwikkelen om de positie van de reconstructieprothese nauwkeurig te beoordelen. Zo kan de rotatiefout worden nagegaan. Om deze fout te kunnen interpreteren zoekt deze studie bovendien naar de ideale positie van de prothese. De beoordeling gebeurde met behulp van een speciale beeldvormingstechniek, de staande cone-beam CT (CBCT)-scan. Om het meetprotocol te ontwikkelen werd gebruik gemaakt van CT-scans van mensen zonder reconstructieprothese. Met behulp van software genaamd Mimics Medical® werden de CT-beelden omgezet in 3D-beelden. Dit meetprotocol werd dan getest op de nieuwe staande CBCT-scans bij patiënten met een reconstructieprothese. Het meten van de prothesepositie op de staande CBCT-beelden is lastig. De CBCT-beelden worden in delen gescand, waarbij de scanner van boven naar onder beweegt. Tussen deze delen treden verplaatsingen op. Daarnaast vertonen de beelden verstrooiing (scattering) en verlies van scherpte in het bepaalde delen van de scan, met extra verstrooiing op de plaatsen waar metaal gescand werd. Dit alles maakt het moeilijk om referentiepunten zoals de linea aspera, die in het meetprotocol gebruikt worden, nauwkeurig te bepalen. Verder is het niet mogelijk om een volledig 3D-model te maken vanuit het 2D-CBCT-beeld. Er zijn verschillende meningen over hoe het goed plaatsen van een reconstructieprothese van de knie het beste kan gebeuren. Er zijn twee veelgebruikte methoden: mechanische plaatsing en kinematische plaatsing. De mechanische plaatsing is op dit moment het meest aangeraden, ook voor de reconstructieprothese. Wat betreft de draaiing van de prothese, is er geen algemene overeenkomst over welke lijnen het meest geschikt zijn, omdat het lastig is om deze te zien tijdens de operatie en omdat patiënten van elkaar kunnen verschillen. Bovendien zijn de gebruikelijke lijnen niet altijd bruikbaar voor reconstructieprothesen. Omdat de volledige tumor met voldoende marges dient uitgesneden te worden, gaan namelijk veel van deze klassieke referenties verloren. Op dit moment lijkt het gebruik van staande CBCT-beelden niet geschikt om de positie van reconstructieprothesen te bepalen. Er is meer onderzoek nodig om deze beeldvorming te verbeteren door betere fixatie en verdere ontwikkelingen van de software. Alternatieve beeldvormingsmethoden zoals MRI of gewone röntgenfoto's lijken veelbelovend. Uit de aanvullende kleine studie blijkt dat het maken van een sjabloon op basis van een gewone röntgenfoto een meerwaarde kan bieden in het evalueren van de draaiing van de prothese. Het maatschappelijk doel van deze studie is om bij te dragen aan de verbetering van de behandeling van bottumoren, meer specifiek de plaatsing van de reconstructieprothese. Het uiteindelijke doel is om de behandeling en resultaten voor patiënten die reconstructieprothesen nodig hebben te verbeteren, door nauwkeurigere plaatsing en minder complicaties. Zo kan de levenskwaliteit van deze patiënten aanzienlijk verbeteren. Bijkomend worden deze patiënten sneller en beter opnieuw geïntrigeerd in de samenleving, wat economisch veel voordelen kan bieden. Er worden bijkomende behandelingen en heroperaties vermeden, waardoor de maatschappelijke kost van deze patiënten ook aanzienlijk kan verminderen.

Promotor Gwen Sys
Opleiding Geneeskunde
Domein Chirurgie
Kernwoorden positionering reconstructieprothese knie staande conebeamCT positionering reconstructieprothese knie, staande conebeam CT