Pre-implantatie genetische testing (PGT) is een techniek die het mogelijk maakt om bij embryo’s een genetische afwijking op te sporen, voordat ze in de baarmoeder geplaatst worden. Op deze manier kunnen wensouders die een erfelijke afwijking dragen, vermijden dat ze een kind krijgen met een ernstige genetische aandoening. Voor PGT is een medisch geassisteerde bevruchting noodzakelijk, namelijk in vitro fertilisatie met intracytoplasmatische sperma injectie (IVF-ICSI). Hiervoor werken de afdeling Reproductieve Geneeskunde van het Universitair Ziekenhuis (UZ) Gent en het Centrum voor Medische Genetica Gent (CMGG) samen. In 2022 werden 239 patiënten begeleid, 342 PGT-cycli gestart en 1445 embryo’s onderzocht. (1) PGT kan aangeboden worden voor aandoeningen die veroorzaakt worden door een fout in één gen (monogenische aandoeningen). Met deze technologie, PGT-M genaamd, kunnen op een uiterst betrouwbare manier embryo’s geselecteerd worden die niet aangetast zijn door de erfelijke ziekte, om te transfereren naar de baarmoeder. Het viel echter op dat bij IVF/ICSI en PGT-behandelingen vaak niet de gewenste uitkomst bereikt werd en zwangerschapsverlies frequent optrad, ondanks de geassisteerde bevruchting. Er is reeds lange tijd een discussie gaande over de vraag of het analyseren van de chromosomen van het embryo hierin een meerwaarde kan bieden om, door chromosomaal afwijkende embryo’s uit te sluiten voor transfer, een lagere kans op een zwangerschapsverlies en een hogere kans op een levende geboorte te bekomen. Een fout in het chromosomenaantal (aneuploïdie), is namelijk één van de meest frequente oorzaken waarom een embryo zich niet in de baarmoeder innestelt of een zwangerschap eindigt in een (vroeg) miskraam. Een vaak voorkomende aneuploïdie is een trisomie 21. In dit geval zijn drie in plaats van twee kopieën van het chromosoom 21 aanwezig, wat aanleiding geeft tot het syndroom van Down. In 2021 is er dankzij een samenwerking tussen de afdelingen Centrum voor Medische Genetica en Reproductieve Geneeskunde van het UZ Gent een nieuwe technologie ontwikkeld voor PGT-M, nl. de ‘comprehensive’ of coPGT-M. Deze test heeft niet alleen als doel de embryo’s in het labo te onderzoeken op een familiale, monogenische aandoening, maar deze techniek is ook in staat om in het volledige DNA chromosomale afwijkingen op te sporen (genoomwijde aneuploïdie screening). In essentie gaat deze extra analyse over het selecteren van embryo’s met de grootste kans om te resulteren in een doorgaande zwangerschap en levende geboorte. Het doel van deze masterproef is om na te gaan of met coPGT-M minder embryotransfers nodig zijn om tot een levende geboorte te komen (kortere time-to-pregnancy) in vergelijking met de methode die vóór 2021 werd toegepast, waarbij geen genoomwijde aneuploïdie screening werd uitgevoerd. Op basis van het uitgevoerde onderzoek kan gesteld worden dat de kans op een levende geboorte per transfer 74% groter is met coPGT-M in vergelijking met de vroegere PGT-M aanpak. Deze trend zet zich echter (nog) niet door per cyclus, waarin meerdere transfers kunnen voorkomen. Verder werden er minder gevallen van zwangerschapsverlies waargenomen met coPGT-M, al bereikte dit verschil geen statistische significantie. Meer uitgebreide en prospectieve studies zullen dit in de toekomst verder moeten onderzoeken. Het PGT- en IVF-traject kunnen emotioneel erg belastend zijn. Er bestaan wel degelijk vele succesverhalen, maar de wensouders ervaren dit vaak als een langdurig en moeizaam proces. Het gegeven dat een transfer na coPGT-M sneller kan leiden tot een levende geboorte biedt een aanzienlijk lichamelijk en emotioneel voordeel voor de wensouders. Een evaluatie van de nieuwe, uitgebreide PGT-techniek aan de hand van deze masterproef verleent inzicht in het voorkomen van chromosomale afwijkingen in een vruchtbare, relatief jonge populatie en benadrukt de meerwaarde van de additionele genoomwijde chromosomale screening. 1. Stoop D. Reproductieve geneeskunde - jaarverslag 2022. Universitair ziekenhuis Gent; 2022.