Klinische en moleculaire karakterisatie van 4q24 deleties

Ghyselen Maxim, 2023
Intellectuele beperking (IB) heeft een zeer uiteenlopende etioloige, zowel omgevingsgebonden oorzaken (zoals peripartale asfyxie) als genetische oorzaken. IB kan geïsoleerd voorkomen of in een context van meerdere aangeboren afwijking. In dit laatste geval spreken we over syndromale IB. PPP3CA codeert voor een calcium gevoelig proteine fosfatase dat betrokken is bij verschillende signalisatiewegen, die belangrijk zijn voor synaptische plasticiteit (uitrijping van en verbinding tussen hersencellen). Eerder werden genetische defecten in deze genetische factor in verband gebracht met epilepsie en ernstige ontwikkelingsvertraging). Deze masterproef onderzoekt of personen met deleties van het PPP3CA-gen (en dus maar 1 kopij ipv de normale 2 kopijen dragen en vermoedelijk minder PPP3CA eiwit produceren) IB vertonen en gaat na of het klinisch beeld verschillend is met personen die genetische varianten in PPP3CA dragen die aanleiding geven tot de vorming van een afwijkend PPP3CA eiwit (Genotype-fenotype correlatie studie). Aan de hand van patiëntengegevens verzameld uit genetische databanken, werd in deze masterproef een overzicht gemaakt van het klinisch beeld passend bij deleties van PPP3CA, pathogene varianten in het catalytisch domein van het eiwit en pathogene varianten in het auto-inhibitiedomein. Hieruit blijkt dat deleties van PPP3CA voornamelijk geassocieerd zijn met vertraagde neuromotore ontwikkeling en milde IB, pathogene varianten in het catalytisch domein met epilepsie op babyleeftijd en ernstige ontwikkelingsvertraging en varianten in het auto-inhibitie domein met sterk groeiacherstand en mild tot matige ontwikkelingsachterstand. Er bestaat een zekere variabiliteit en milde overlap tussen de verschillende subgroepen. In conclusie kon dit werk een definitieve associatie tussen deleties van PPP3CA en IB vastleggen, en verder genotype-fenotype correlaties aflijnen in functie van de lokalisatie van het gendefect. Dit stelt ons in staat om beter de prognose en opvolging te organiseren voor personen met een defect in PPP3CA.

Promotor Bert Callewaert
Opleiding Geneeskunde
Domein Neurologie
Kernwoorden Genetica Intellectuele beperking Genotype-fenotype correlatie